DANI MATICE SRPSKE

Atanasije Stojković (1773-1832), srpski naučnik i književnik, rođen 20. septembra 1773. godine u Rumi. Bio je jedan od prvih Srba koji je dobio velika priznanja na Zapadu. Bio je veoma cenjen u Rusiji kao profesor i rektor Harkovskog univerziteta. U 18. veku Srpska gimnazija u Rumi bila je među prvim osnovnim školama, a nju je pohađao i Atanasije Stojković.

Kapitalno Stojkovićevo delo „Fizika“, na čijoj naslovnoj strani piše „prostim jezikom spisana za rod slaveno-serbsij“ jeste prvi udžbenik fizike na srpskom jeziku. Objavljena je Budimu (današnja Budimpešta) 1801, 1802. i 1803. godine, u tri knjige. Stojkovićev prevod Novog zaveta, objavljen 1824. godine u Petrogradu, čini jedini prevod Novog zaveta na slavenosrpski jezik koji Srbi imaju. Ono po čemu je Atanasije Stojković najviše bio cenjen u Rusiji kao naučnik jesu njegovi radovi iz astronomije. Njegovo delo „O vazdušnom kamenju i njegovom poreklu“ važi za prvu knjigu o meteoritima na svetu, a njeno objavljivanje je uticalo na razvoj ruske meteoritike. Osim što je pisao naučne radove, bio je veliki umetnik reči. 1800. godine objavio je delo oko kog se i danas vodi dilema o žanrskovskom određenju, da li je roman ili folozofski spis, ili možda filozofski roman. Reč je o delu „Kandor ili otkrovenje egipatskih tajni“. Stojković zauzima posebno mesto u istoriji srpske književnosti zahvaljujući romanu „Aristid i Natalija“, koji se smatra prvim romanom u novijoj srpskoj književnosti. Roman je obajavljen 1802. godine u Budimu.

Gradska biblioteka u Rumi 2011. godine odaje počast ovom znamenitom Rumljaninu pridodajući svom nazivu ime Atanasija Stojkovića, a već dvanaest godina objavljuje Konkurs za prvi neobjavljeni roman na srpskom jeziku u njegovu čast, takođe pod nazovom „Atanasije Stojković“.

Jubilej povodom 250 godina od rođenja Atanasija Stojkovića

15-20. septembar 2023.

U Gradskoj biblioteci „Atanasije Stojković“

Gradska biblioteka „Atanasije Stojković“ pod pokriviteljstvom lokalne samouprave u čast znamenitog Rumljanina, srpskog naučnika i književnika, čije ime ponosno nosi, obeležava jubilej povodom 250 godina od rođenja Atanasija Stojkovića.

U utorak, 19. septembra 2023. godine prof. dr Srđan Šljukić, potpredsednik Matice srpske i predsednica Opštine Ruma, Aleksandra Ćirić, potpisaće Protokol o saradnji  između Matice srpske i Opštine Ruma koji za cilj ima unapređenje kvaliteta književnog, umetničkog i obrazovnog rada u okvirima zajedničkih projekata i aktivnosti, a u skladu sa delatnostima Matice srpske i Opštine Ruma. 

Tim povodom, u narednih nekoliko dana, Matica srpska, Gradska biblioteka i Zavičajni muzej Ruma će organizovati programe posvećene Atanasiju Stojkoviću sa ciljem da širu javnost i naše sugrađane upozna sa bogatom biografijom, profesionalnim radom i širini njegovog stvaralačkog duha u oblastima nauke, književnosti i jezika.

Gradska biblioteka je za ovu priliku objavila drugo izdanje Stojkovićevog romana „KANDOR ili Otkrovenje egipatskih tajni”.

Ove godine, 20. septembra biblioteka slavi i prvu godišnjicu u novom prostoru nakon preseljenja.

PROGRAM

petak, 15. septembar 2023. u 18 časova

•           Otvaranje izložbe „Da li ste znali o Atanasiju Stojkoviću“, autorke Jelene Vidaković

•           Izlaganje Stojkovićevih dela s početka 19. veka, Zavičajni muzej

•          Prof. dr Nenad Ninković: „Srpske seobe u Rusiju u 18. veku“, predavanje

ponedeljak, 18. septembar 2023. u 12 časova

•           Kviz „Život i delo Atanasija Stojkovića“ za učenike viših razreda rumskih osnovnih škola

utorak, 19. septembar 2023. 

•           Potpisivanje Protokola o saradnji Matice srpske i Opštine Ruma

19 časova

•           Okrugli sto „Stvaralački portret Atanasija Stojkovića“

            Učestvuju: Radoslav Eraković, Isidora Bjelaković i Srđan Orsić

sreda, 20. septembar 2023. u 18 časova

•           Projekcija filma „Besmrtna dela Atanasija Stojkovića“, autorke Jelene Vidaković